تجهیزات شیر آلات و لوله

شیر آلات صنعت آب عبارتند از:

شیر آلات قطع و وصل
شیرهای کنترل دستی و یا محرک دار سدها و ورودی مخازن
شیرهای کنترل دستی و یا محرک دار شبکه ها و خطوط انتقال
شیرهای یکطرفه
شیرهای کنترل اتوماتیک(پیلوتدار)
شیرهای هوا
شیرهای شناور
شیرهای حفاظت از شکستگی خط لوله
شیرهای آتشنشانی
شیرهای مخصوص ایستگاه های پمپاژ

شیر آلات قطع و وصل:

یکی از خوبی های این شیر آلات ایجاد حداقل افت فشاری است که با توجه به موقعیت های نصب آنها ممکن است به صورت مدفون و یا داخل حوضچه ایستگاه پمپاژ و یا شیرخانه باشند،این شیرها دارای شرایط خاصی از نظر طراحی هستند.
انواع شیرهای قطع و وصل در صنعت آب عبارتند از:
شیرهای کشویی
شیرهای پروانه ای
شیرهای توپی
شیرهای کروی

شیر کنترل:

شیر آلات کنترل مطابق تعریف مندرج در استاندارد ISA-S75.05: وسیله ای است که با اعمال نیرویی غیر از نیروی دست عمل می نماید و میزان جریان سیال را در یک سیستم کنترل فرایندی تنظیم می کند، شیر کنترل شامل یک شیر است که به یک مکانیزم محرکه (actuator) که توانایی تغییر عنصر کنترل کننده سیال را دارد متصل می باشد. این تغییر بر مبنای سیگنالی است که از سیستم کنترل دریافت می شود.

شیر آلات یک طرفه

برای جلو گیری از جریان های برگشتی (معکوس) به کار برده می شوند ودر طول لوله مکش تلمبه یا پمپ نصب می گردند تا بخش رانش تلمبه را پر نگه دارند و بدین وسیله به عملکرد آن کمک کنند . شیر یک طرفه هم چنین در لوله های متصل به سامانه های ثانویه (مثل انشعابات ) که ممکن است فشار آنها بیش از سامانه اصلی شوند به کار می رود تا مانع از ورود سیال از سامانه ثانویه به سامانه اصلی شود .

شیر یک طرفه باید به آسانی در برابر جریان رو به جلو باز شود و افت فشار کمی در حالت تمام باز داشته باشد و هم چنین مانع ایجاد ضربه قوچ گردد.از نظر کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

الف – شیرهای یک طرفه ای که با فشار استاتیک جریان بسته می شوند.

ب – شیرهای یک طرفه که توسط اهرم خارجی بسته می شوند.

شیرهای یک طرفه اهرم دار مانع از بسته شدن سریع شیر توام با صدا و در نتیجه بر خورد شدید دیسک با نشیمن شیر می شوند . در سامانه های با تغییر سرعت زیاد به خصوص در ایستگاه های پمپاژ استفاده از شیرهای یک طرفه لولایی ساده توصیه نمی شود و بهتر است از شیرهای یک طرفه سوپاپی فنردار و یا با اهرم خارجی استفاده شود.

در حالت کلی شیرهای یک طرفه باید به نحوی عمل کنند که:

– قبل از انعکاس موج فشار منحنی از انتهای خط لوله بسته شوند.

– نوسانات سریع قطعه متحرک شیر وجود نداشته باشد.

شیرهوا:

برای عملکرد مناسب یک سامانه آبرسانی، شیرهای هوا برای تخلیه هوای درون لوله ها هنگام پر کردن آن ها از آب، تخلیه لوله ها از آب و در هنگام بهره برداری شبکه ضروری است . هوای محبوس شده در لوله مشکلات زیادی از نقطه نظر هیدرولیکی فراهم می آورد. هوا از نقاط مرتفع خط لوله باید تخلیه شود تا از تشکیل پدیده مانع هوا (Air binding) جلوگیری شود .
برای تخلیه هوای درون لوله ها از شیر تخلیه هوا استفاده می شود. برای جلوگیری از ایجاد خلاء هنگام تخلیه آب از درون خطوط لوله و یا هنگامی که ارتفاع تلمبه سریعاً کاهش می یابد (در هنگام قطع برق )، هوا باید جایگزین آب شود که این عمل توسط خلاء صورت می گیرد. تخلیه و ورود هوا توسط شیرهای هوای خودکار صورت می پذیرد، لیکن شیرهای هوا با کنترل دستی نیز در پاره ای موارد ممکن است استفاده شوند.

انواع شیر آلات هوا عبارتند از:

– شیرهای هوای تک روزنه (روزنه کوچک)
– شیرهای هوای تک روزنه (روزنه بزرگ)
– شیرهای هوای دو روزنه
– شیرهای هوای دیسکی

شیر آتش نشانی:

انواع مختلفی دارند که از متداول ترین و پرمصرف ترین آنها شیرهای آتش نشانی نوع پایه دار ایستاده (روی زمین) می باشد، شیر آتش نشانی نوع ایستاده به دستگاهی اطلاق می گردد که در شهر و محوطه های صنعتی و اماکن مورد نیاز بر روی شبکه های آبرسانی شهری و اضطراری تحت فشار نصب می گردد. این شیر دارای حداقل یک دهانه گیرنده و سه دهانه دهنده آب در اندازه های متفاوت بوده و دهانه های دهنده مجهز به درپوش زنجیردار و شیر نیز دارای مکانیزم تخلیه خودکار برای جلوگیری از ی خزدگی و یا خوردگی و زنگ زدگی بوده و هم چنین مجهز به یک فلنج ضربه گیر ایمنی می باشد.

شیر آتش نشانی مجهز به یک سامانه تخلیه خودکار مکانیکی ستون آب داخل شیر پس از بسته شدن شیر اصلی است، که برای جلوگیری از یخ زدگی و زنگ زدگی و خوردگی پیش بینی شده است.

شیر حفاظت از شکستگی خط لوله:

برای جلوگیری از تخلیه مخازن ذخیره در زمان ترکیدگی و شکستگی خطوط لوله انتقال به پا یین دست استفاده می شود. این شیر آلات اغلب از نوع پروانه ای و گاهی از نوع سوزنی انتخاب می شوند و سامانه محرک آنها به جای گیربکس از یک جک هیدرولیکی و یک اهرم و وزنه ای سنگین تشکیل می شود. جک هیدرولیکی با اعمال نیرو به اهرم متصل به محور شیر وزنه سنگینی را در بالا نگه می دارد تا شیر کاملا باز شود. یک سامانه حساس به سرعت عبور آب، در روی خط لوله ورودی شیر نصب می شود و با افزایش سرعت عبور آب از خط لوله از محدوده تنظیم شده که مثلا به علت شکستگی خط لوله بروز می نماید، این سامانه حساس شده و روزنه تخلیه فشار جک هیدرولیکی را باز می کند تا نیروی مربوط به وزنه اصلی شیر آن را ببندد.
محل نصب این شیرها اغلب در خروجی مخازن خط لوله است و فشار اندکی در ورودی شیر وجود دارد.

سه مشخصه اصلی:

– حرکت ۹۰ درجه داشته باشند.
– افت فشار اندکی ایجاد کنند.
– نیاز به نیروی الکتریکی به هیچ عنوان برای بسته شدن شیر نداشته باشند.

انواع لوله و‌ کاربرد آنها:

لوله پلیکا:

یکی از گسترده‌ترین تولیدات مصنوعی در جهان پلی وینیل کلراید می باشد که یک نوع پلیمر یا رزین است و منجر به تولید پلاستیک سفت و سخت می شود که به اختصار به آن پی وی سی یا pvc گفته می شود.
شرکت معروف پلیکا که اولین تولید کننده لوله های پی وی سی می‌باشد و از این رو لوله های پی وی سی به لوله پلیکا معروف شده اند و نام خود را از این شرکت گرفته اند.
لوله‌ی پی وی سی یا لوله‌ی پلیکا یکی از محصولات پر مصرف برای ساخت و ساز است که برای لوله کشی ساختمان ها و تاسیسات مختلف از آن استفاده می شود.
از لوله پلیکا برای سیستم های آبیاری بالا و پایین زمین استفاده می شود و با سیستم pvc با داشتن یک سیستم بارانی موجب صرفه جویی در وقت و پول کشاورزان می شود.

حتی از این مدل لوله می‌توان برای لوله کشی آب آشامیدنی ساختمان یا فاضلاب مسکونی و شهری استفاده کرد و لوله پلیکا بر خلاف لوله کشی های قدیمی در اثر رطوبت زنگ نمی زند و پوسیده نمی شوند و در اثر فشار وارد بر آن شکسته نمی شوند زیرا لوله های پلیکا انعطاف پذیر هستند.

لوله پلی اتیلن:

از گرانول های شفاف پلی اتیلن ساخته می شوند که به صورت جامد می باشند.

پلی اتیلن، پلیمری است که در پالایشگاه های نفت خام و در اثر واکنش های پلیمریزاسیون واحدهای منومر اتیلن تشکیل می شود و با توجه به اینکه تحت چه شرایطی سنتز شده است، ویژگی های خاصی دارند.

همزمان با گسترش جوامع بشری و با پیشرفت شهرها و روستاها، نصب لوله های مدرن در تأسیسات به یک نیاز ضروری مبدل گشت. تأسیسات شهری که مهم ترین آن ها سیستم های انتقال آب و فاضلاب هستند، نقطه توجه مهندسان قرار گرفتند و به تدریج لوله های فلزی و سیمانی، از رده خارج و لوله های پلی اتیلن جایگزین آن ها شدند. با نصب لوله های جدید، مشکلات لوله های قدیمی مانند خوردگی، ترک، شکست و نشتی، به طور کامل از بین رفت و به تدریج استفاده از لوله پلی اتیلن در موارد دیگر نیز رواج یافت و نصب لوله پلی اتیلن در زمین های کشاورزی می تواند تا حد زیادی مصرف آب را کاهش دهد، باعث کشت محصولات مرغوب شود و از همه مهم تر، تأثیرگذاری سموم کشاورزی و کودها را افزایش می دهند.

لوله پلاستیکی

لوله های پلاستیکی که لوله هایی توخالی با مقطع دایره ای شکل هستند که عمدتاً برای عبور جریان مایعات، گازها، سیالات با ذرات معلق و یا جامدات دانه بندی شده استفاده می شوند.

با گسترش جوامع و نیاز روزافزون بشر به نصب تجهیزات ایمن و کارآمد در تأسیسات شهری و روستایی، به تدریج لوله های پلاستیکی جایگزین لوله های قدیمی تر شدند به طوری که امروزه شاهد آن هستیم که طیف جدیدی از مواد پلاستیکی به بازار عرضه می شوند و در ساخت انواع لوله مورد استفاده قرار می گیرند و کاربرد لوله پلاستیکی افزایش یافته است.